• by:
  • April 19th, 2020
  • Category:
Historisch stadhuis van Leuven wordt open huis

Het prachtige historische stadhuis van Leuven wordt voorbereid op een nieuwe toekomst. In 2023 starten de herbestemmings- en restauratiewerken.

“Het stadhuis zal een nieuwe, aantrekkelijke, unieke en sfeervolle plek zijn, waar van alles te beleven valt, zowel voor de Leuvenaars als voor bezoekers uit binnen- en buitenland”

Historisch stadhuis van Leuven wordt open huis

Het prachtige historische stadhuis van Leuven wordt voorbereid op een nieuwe toekomst. In 2023 starten de herbestemmings- en restauratiewerken. De stad Leuven deed daarvoor de afgelopen jaren grondig onderzoek, en neemt hiervoor nu het ontwerpteam aNNo architecten en FELT architecture & design onder de arm. Zij wonnen de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester met een doordacht en gedurfd voorstel dat ze nog verder zullen uitwerken tot een definitief ontwerp.

Het stadhuis wordt nog meer dan het al is hét symbool van Leuven. Je zal er haar rijke geschiedenis en toekomst kunnen (her)ontdekken, van het prille begin tot de nieuwste innovaties. Het stadhuis wordt eens te meer het centrum van de stad dat bezoekers Leuven instuurt om haar te verkennen.  Het behoudt zijn politieke en ceremoniële functies, toeristen worden er onthaald en de dynamische Leuvense erfgoedwerking vindt er haar plek. Kortom, het wordt zowel voor bewoners als voor bezoekers uit binnen- en buitenland een niet te missen hotspot. 

Multifunctioneel stadsgebouw

Het stadhuis krijgt opnieuw een volwaardige, publieke functie. Het open huis wordt permanent toegankelijk en krijgt een toekomstgerichte invulling die overeenstemt met de symbolische waarde en erfgoedwaarde van het gebouw. Het wordt dé plek ook waar je verhalen over het verleden en de toekomst van Leuven kan ontdekken. De historische ruimtes vormen de basis voor de vele erfgoedverhalen. Authentieke stukken krijgen opnieuw een plaats in het stadhuis  en via interactieve verhalen, exposities en debatten ontdek je Leuven van vroeger, vandaag en morgen.

“Het stadhuis zal een nieuwe, aantrekkelijke, unieke en sfeervolle plek zijn, waar van alles te beleven valt, zowel voor de Leuvenaars als voor bezoekers uit binnen- en buitenland”, zegt burgemeester Mohamed Ridouani, “Het is nu al dé trots van Leuven, op het mooiste plein van het land, met ook Tafelrond en de pas gerestaureerde Sint-Pieterskerk. Over enkele jaren zal het stadhuis in al haar glorie te bewonderen zijn voor iedereen.” 

Het stadhuis behoudt zijn politieke en ceremoniële functies. Na de herbestemming zullen er opnieuw huwelijken, recepties en officiële ontvangsten plaatsvinden en de gemeenteraad zal opnieuw in de Gotische zaal vergaderen. De politie verhuist naar een modern wijkkantoor in de vleugel aan de Naamsestraat en het Radiohuis blijft in de kantoren aan de Muntstraat. Op die manier versterkt het stadhuis zijn functie als multifunctioneel stadsgebouw. 

Gedurfd ontwerp dat nieuwe invulling mooi combineert met erfgoedwaarde

Het herbestemmingsproject is van uitzonderlijk belang voor de stad, haar bewoners en bezoekers. “Erfgoed speelt een belangrijke rol in de kwaliteit van onze leefomgeving. Gebouwen met erfgoedwaarde kunnen mensen samenbrengen en verbinden. Daarom vinden we het als onroerenderfgoedgemeente belangrijk om ons waardevol patrimonium te herbestemmen.” aldus schepen van onroerend erfgoed, Carl Devlies. “Leuven staat bekend om haar vele innovatieve herbestemmingsprojecten, zoals bijvoorbeeld De Hoorn, OPEK en HAL 5. Het is dan ook logisch dat we met de herbestemming van ons meest iconische gebouw, heel hoge ambities nastreven.” 

De stad zocht dan ook via de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester naar een geschikt ontwerpteam. De tijdelijke vereniging aNNo architecten en FELT architectuur & design in samenwerking met endeavour , 88888 en Atelier Arne Deruyter overtuigden de wedstrijdjury met hun totaalaanpak en visie. Ze vertaalden als enige de ambitie van de stad. 

In het huidige politiekantoor op de Grote Markt komt er één duidelijke toegang tot het stadhuis. Binnen is er een grote onthaalruimte op de benedenverdieping. “Het stadhuis is er zowel voor toeristen als voor de Leuvenaar”, vertelt schepen Denise Vandevoort, “Een nieuw internationaal toeristisch onthaal verwelkomt alle bezoekers. Wie er binnenstapt voelt meteen het DNA van de stad: historisch en hedendaags. Bezoekers worden er  warm gemaakt om meer van het stadhuis en de stad te leren kennen.” 

Boven op het politiekantoor zorgt een nieuw volume voor een hedendaags element dat  extra belevingsruimtes creëert. Bezoekers bereiken de verdiepingen via een comfortabele trap en lift. Vandaaruit worden ze meegezogen naar de verschillende ruimtes in het historische gedeelte. 

“Zowel op de verdiepingen in het nieuwe volume als in het historisch gedeelte zal je via dynamische en interactieve opstellingen verleden, heden en toekomst van Leuven kunnen ontdekken”, vervolledigt Vandevoort.    

Op de bovenste verdieping van het nieuwe volume heb je vanop het balkon een mooi uitzicht op de Grote Markt en de Sint-Pieterskerk. De binnentuin - het Vrijthof - wordt dan weer een groen rustpunt en zal de verschillende delen van het stadhuis nog beter met elkaar verbinden. 

Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck is enthousiast over de integrale ontwerpvisie: “De symboolwaarden van het verleden worden verrijkt met een hedendaagse en laagdrempelige combinatie van onthaal en informatie. Het programma richt zich niet alleen naar toeristen maar naar alle Leuvenaars en de antichambre (het nieuwe volume n.v.d.r.) wil de plek bij uitstek zijn waar Leuven de toekomstige plannen en stadsontwikkelingen kan tonen aan de burgers.” 

Het ontwerp is nog niet definitief. Het ontwerpteam zal dat - in samenspraak met de stad – verder uitwerken tegen eind 2021. 

We vroegen Vlaams Bouwmeester Leo Van Broek naar zijn reactie over het winnende ontwerp. Zijn volledige reactie kan je – samen met het interview van het ontwerpteam - nalezen in de bijlage. 

Doordachte en duurzame restauratie

“Zowel de buiten- als binnenkant krijgen een doordachte restauratie”, vertelt schepen Dirk Vansina, “Aan de buitenzijde blijft het historisch uitzicht behouden en ook de binnenzijde wordt met respect gerestaureerd.” 

Het ontwerpteam bekijkt per ruimte welke duurzame energieoplossingen mogelijk zijn. “De  herbestemming wordt een voorbeeld van innovatie, multifunctioneel gebruik en duurzaamheid, dat past bij de Leuvense ambities van ‘Leuven klimaatneutraal 2030’ en ‘Leuven Europese culturele hoofdstad 2030’”, aldus burgemeester Mohamed Ridouani. 

Hét topmonument van Leuven

Het historische stadhuis is een van de meest fascinerende huizen van de Brabantse gotiek in Europa. Het bijna 575 jaar oude stadhuis is het topmonument van de stad. Het beschermde monument heeft een indrukwekkende gevelpartij en telt verschillende salons, zalen en kelders. De zolder heeft indrukwekkende dakspanten en herbergt een grote collectie gevelbeelden, gipsen afgietsels en mallen. In de raadskelders toont het Koninklijk Verbond der Jaartallen de collectie foto’s, vlaggen en kostuums. Het ontwerpteam en de stad zullen samen onderzoeken hoe en of beide ruimtes toegankelijk kunnen gemaakt worden. 

“Vijfhonderd jaar lang zijn er gebouwen en elementen toegevoegd aan het stadhuis. Het voorhuis bleef intact. Wij doen nu hetzelfde”, aldus Stijn Cools (architect, aNNo). Een juist gebruik van kleur en textuur zorgt dat het hedendaags volume mooi aansluit bij de historische setting van de Grote Markt. “De achthoekige vorm voert ons terug naar het verleden”, vult Jasper Stevens (architect, FELT) aan, “De achthoek zie je ook in de hoektorens van het stadhuis, de vrijstaande toren van het Tafelrond en het koor van de Sint-Pieterskerk.” 

Het nieuwe volume is voldoende laag zodat je vanuit de Muntstraat het beschermde stadsgezicht van de Grote Markt en de Sint-Pieterskerk kan blijven zien. 

Unieke samenwerking

De herbestemming en restauratie van het stadhuis is volgens schepen van restauratie Dirk Vansina een complex dossier: “Verschillende stadsdiensten en andere partners werken al geruime tijd intensief samen. Enkel door een stadsbrede samenwerking kunnen we onze ambities realiseren.” 

Schepen Denise Vandevoort vindt participatie belangrijk: “De herbestemming is er voor en door Leuvenaars. Iedereen zal worden uitgenodigd om mee te schrijven en te werken aan het verhaal van de stad en haar toekomst. Zo kan het stadhuis zijn historische plek in de publieke ruimte opnieuw innemen.” 

In 2018 vroeg de stad aan Leuvenaars en bezoekers hoe zij het stadhuis in de toekomst willen gebruiken. Die resultaten zijn opgenomen in de ontwerpopdracht die de stad uitschreef. Tijdens het verdere ontwerpproces zullen de ontwerpers de buurt, Leuvenaars, bezoekers en verenigingen blijven betrekken bij de verdere uitwerking van de herbestemming. 

Timing

Het ontwerpteam en de stad zullen het wedstrijdontwerp verder uitwerken. In 2023 start  de stad met de verbouwingswerken. Het stadhuis zal dan een viertal jaar de deuren moeten sluiten. Toeristen kunnen in die periode terecht aan een pop-uponthaal. Voor de plechtigheden en vergaderingen is de stad op zoek naar een andere locatie. 

Je zal de werken live kunnen volgen vanop een tijdelijke toren op de Grote Markt of bij je thuis op de computer. 

“Deze zomer worden de salons al gerestaureerd”, aldus Vansina, “Tijdens die werken zullen de huwelijken in de collegezaal en het kabinet van de burgemeester in het stadhuis plaatsvinden.”