‘Leuven heeft de keuze tussen ons en de N-VA’
‘Dat is zo. Wie verandering wil, moet niet voor de SP.A stemmen’
Knack - 26 Sep. 2018 – door Walter Pauli en Ewald Pironet
Wie volgt in Leuven de levende legende Louis Tobback op als burgemeester? De SP.A schuift zijn partijgenoot en schepen Mohamed Ridouani naar voren als zijn opvolger. Ridouani moet dan wel voorbij Lorin Parys, de kandidaat van de grootste oppositiepartij, de N-VA. ‘De evolutie is onherroepelijk: change ís coming .’
Ook al verloopt de politieke strijd in Leuven op het scherp van de snede, de relaties tussen de kopstukken zijn opperbest. Mohamed Ridouani en Lorin Parys komen zelfs uit min of meer dezelfde politieke stal. Halverwege de jaren negentig was Parys bevriend met enkele ID21’ers, adepten van de progressieve Volksunie-vleugel rond Bert Anciaux. Na de splitsing van de VU werd dat Spirit, later de Sociaal-Liberale Partij (SLP), en daarbij sloot Ridouani zich aan. Toen de SLP in 2009 ophield te bestaan, stapte Ridouani over naar de SP.A, terwijl Parys na een passage bij de Open VLD in 2013 uiteindelijk bij de N-VA belandde. Tussendoor behoorden ze allebei tot de zelfverklaarde Leuven Five, een groepje ambitieuze jonge politici van vijf verschillende partijen: ook Theo Francken (NVA), Peter Van Rompuy (CD&V) en Hermes Sanctorum (toen nog Groen) waren erbij. In 2009 prijkten hun amen zelfs onder een gezamenlijk opiniestuk in De Standaard. Daarin schreven ze: ‘We moeten ophouden met de politieke markt te zien als een “zero-sum game”, waarbij het verlies van de ene per definitie de winst van de andere is.’ Toch staan Ridouani en Parys op 14 oktober neus aan neus: winst voor de één betekent zo goed als automatisch verlies voor de ander.
Lorin Parys: In Leuven zijn al vierentwintig jaar dezelfde partijen aan de macht. Het is gezond dat dat verandert. En wie verandering wil, moet niet voor de SP.A stemmen. Dan kun je evengoed in het station op een boot gaan wachten.
Mohamed Ridouani: De N-VA zit ook al vijftien jaar in de Vlaamse regering: dat is toch geen argument om minister- president Geert Bourgeois naar de oppositie te willen verwijzen? Wie in Leuven verandering wil, hoeft niet op de N-VA te stemmen. Na Louis Tobback komt er sowieso een andere stijl van bestuur. Die evolutie is onherroepelijk: change ís coming.
Hoe krachtig en algemeen is de roep naar verandering in een welvarende en nog voortdurend groeiende stad als Leuven?
Ridouani: Als je de Stadsmonitor over Leuven erbij neemt, zit de oppositie inderdaad met een inconvenient truth , een ongemakkelijke waarheid. Alles welbeschouwd gaat het hier goed. Ik hoop van Leuven een van de meest zorgzame, welvarende, innovatieve en groene steden van Europa te maken. Dat is mijn missie.
Parys: Ik ben de laatste om te zeggen dat het onaangenaam leven is in Leuven. Toch leert de Stadsmonitor ons ook: terwijl de inwoners van Leuven van alle Vlaamse stedelingen het meest bereid zijn om mee te werken aan het beleid, voelen ze zich het minst betrokken. Dat moet anders. Ofwel gaat Leuven van rood naar een donkerrood, autoritair bestuur. Dan krijgen we opnieuw de oude SP.A-CD&V-coalitie, eventueel uitgebreid met Groen. Ofwel gaan we van rood naar verandering. Daarbij staat de N-VA voor een efficiënt stadsbestuur. In plaats van de autoritaire aanpak van Louis Tobback kiezen wij voor een aanpak zoals in Kortrijk of Mechelen.
U verwijst naar Open VLD’ers als Vincent Van Quickenborne in Kortrijk en Bart Somers in Mechelen, niet naar uw voorzitter Bart De Wever in Antwerpen. Is het pure N-VA-verhaal te hard voor Leuven?
Parys: We zijn wie we zijn in Leuven. Antwerpen is een grootstad, en de N-VA bestuurt toch mee in Kortrijk en Mechelen? Wij zetten in op veiligheid: op de klassieke veiligheid – Leuven heeft groeiende problemen met drugs, en ook rondtrekkende dievenbendes zijn een probleem – maar ook op fietsveiligheid. Hoeveel ouders durven hun kind nog met de fiets naar school te sturen in deze stad?
Ridouani: Een bestuur met de N-VA is per definitie conservatief. Lorin Parys heeft al aangekondigd dat hij zal besparen op bijvoorbeeld onderwijs, kinderopvang en allerlei investeringen. Als de kiezer mij het mandaat geeft om een bestuur samen te stellen, komt er een nieuw progressief bestuur dat blijft inzetten op cultuur, sport, klimaat, onderwijs en kinderopvang. Wij zijn verbindend, terwijl de N-VA juist verdelend is.
Parys: U bent echt de eerste die mij een conservatief noemt – ik ben een getrouwde homo met een gezin met drie kinderen. En de N-VA, een verdelende partij die bespaart op onderwijs of kinderopvang? Waar haalt u dat? Wij willen meer investeren in de strijd tegen eenzaamheid en kinderkansarmoede. We hebben inderdaad een duidelijker discours over integratie dan de andere partijen. We zeggen nee tegen een apart zwemuur voor allochtone vrouwen. Jullie willen mensen trouwen die de schepen van Burgerlijke Stand geen hand geven, wij niet. Wij hebben een verhaal van rechten en plichten. We willen iedereen aan de slag helpen en zo veel mogelijk mensen Nederlands aanleren. In ruil verwachten we dat ze de verlichtingswaarden volgen.
Ridouani: Leuven telt 171 nationaliteiten en kent geen noemenswaardige samenlevingsproblemen. Van alle inwoners van Vlaamse centrumsteden blijken de Leuvenaars het meest verdraagzaam tegenover andere culturen. Dat vereist giga-veel werk: dit stadsbestuur investeert in ontmoetingen, in onderwijs, noem maar op. Want over één zaak ben ik het eens met Lorin: nieuwkomers moeten zo snel mogelijk Nederlands leren. Het is de beste en snelste manier om je te integreren, om met je buren te praten en om werk te vinden. Maar leg me dan eens uit waarom de Vlaamse ministers Liesbeth Homans (N-VA) en Hilde Crevits (CD&V) de middelen daarvoor hebben afgetopt? Het gevolg is dat we nu wachtlijsten van een jaar hebben voor die mensen. Daarom heb ik de Leuvense stadskas moeten aanspreken: wij betalen nu uit eigen zak 250.000 euro extra om onze nieuwkomers toch zo snel mogelijk Nederlands aan te leren. Kom me dus niet vertellen dat jullie Nederlands belangrijk vinden: de N-VA bespaart daarop.
Parys: Steek de hand eens in eigen boezem. In belangrijke sociale beleidsdomeinen zoals armoede en wonen heeft de aanpak van het stadsbestuur niet gewerkt. 17 jaar geleden leefde 5 procent van de Leuvense kinderen in armoede. Vandaag bedraagt die kinderarmoede 20 procent. Leuven is een duale stad aan het worden, en dat baart mij zorgen. Het beleid heeft niet alleen qua stijl maar ook inhoudelijk belangrijke bijsturingen nodig.
Ridouani: Ik ontken niet dat de armoede toeneemt: dat is zo in alle centrumsteden. Maar kunnen we dan het debat daarover eerlijk voeren? In Antwerpen zegt Bart De Wever dat armoede een complex fenomeen is. Hij noemt het een ‘netto importprobleem’: iets wat de stad van buitenaf overkomt. Armoede-experts zeggen dat het te maken heeft met een falende arbeids- en huisvestingsmarkt. Dat zijn helaas geen stedelijke maar Vlaamse en federale bevoegdheden. Steden fungeren vandaag als kanaries in de koolmijn: zij voelen de effecten van de stijgende armoede het eerst. Tegelijk beschikken ze niet over de beleidsinstrumenten om die armoede structureel aan te pakken – die zijn dus in Vlaamse en federale handen. Liesbeth Homans had beloofd de kinderarmoede te zullen halveren; in plaats daarvan is die armoede toegenomen. Met andere woorden: als de N-VA in een stad in de meerderheid zit, heeft armoede te maken met de migranten die binnenkomen; zit de N-VA niet in de meerderheid, zoals in Leuven, dan is armoede het gevolg van het lokale beleid.
U bent het eens met Bart De Wever dat armoede voor een belangrijk deel geïmporteerd wordt in onze Vlaamse steden?
Ridouani: Er is generatiearmoede in Leuven. Ze neemt zelfs toe, omdat het Vlaamse beleid ontoereikend is rond huisvesting, leefloon en tegemoetkomingen in het onderwijs. Maar het is ontegensprekelijk zo dat de stijging van de armoede ook te maken heeft met de nieuwkomers. Ik ontken niet dat de Leuvense armoede gelinkt is aan migratie. Het laatste jaar zijn er achthonderd migranten bij gekomen vanuit Eritrea, Somalië en Afghanistan. Dat zijn kwetsbare nieuwkomers. Hun komst had veel te maken met de sluiting door staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) van het asielcentrum in onze buurgemeente Lubbeek, waar hij burgemeester is. Zoals voorspeld kon worden, zijn die mensen daar niet blijven hangen.
Parys: Vreemd toch dat u Vlaanderen en de federale regering de zwartepiet toespeelt. Het zou beter zijn als Leuven goed zou samenwerken met de hogere overheden. De manier waarop Louis Tobback zich afzet tegen de Vlaamse overheid kan alleen tot ongelukken leiden. Mag ik u er trouwens aan herinneren dat uw partijgenote Ingrid Lieten vóór Liesbeth Homans jarenlang minister van Armoede was, en dat onder socialistisch bewind de armoede in Leuven veel sterker steeg dan de voorbije jaren? Intussen had het Leuvense stadsbestuur wel meer mensen aan een job kunnen helpen. Van alle Leuvenaars tussen de 20 en de 64 jaar is 77 procent aan de slag, maar van de niet-Belgen is slechts 50 procent aan de slag.
Ridouani: (onderbreekt) Je moet intellectueel eerlijk zijn, Lorin. Dat cijfer ligt zo hoog door de buitenlandse studenten die naar Leuven komen. Elke Chinees, Japanner of Amerikaan die hier binnenkomt als student of onderzoeker is een inwoner en staat genoteerd als niet-werkende immigrant. Dat vertekent het beeld, want we hebben in Leuven juist een ongelooflijke vooruitgang geboekt – voor íédereen! Onze economische groei zit rond de 4,5 procent per jaar, in de rest van de centrumsteden is dat de helft. De werkgelegenheid is in 3 jaar tijd met 16 procent gestegen. Puur economisch gaat het deze stad voor de wind. Je had het over een betere samenwerking met de hogere overheden: ik wil wel, maar dat is door het Vlaamse en federale besparingsbeleid zeer moeilijk geworden. Zo staat er in Leuven-Noord een belangrijk project op stapel. Op een strook van twee kilometer achter het station plannen we een wetenschapspark met ondernemingen, en die zorgen voor jobs voor iedereen. Dat terrein moet wel eerst een aansluiting met de snelweg krijgen. Vlaanderen belooft dat al jaren, maar onder minister van Mobiliteit en Openbare Werken Ben Weyts (N-VA) is er niets gebeurd.
Parys: Alles wat hier fout loopt, is zogezegd de schuld van de Vlaamse overheid. Leuven moet opnieuw een volwassen relatie opbouwen met Vlaanderen. Tegenover De Lijn mag het stadsbestuur zelfs méér op zijn strepen staan. Het is veel mensen een doorn in het oog dat er dagelijks meer dan 1300 bussen over de Bondgenotenlaan rijden, terwijl 40 procent van de reizigers in die bussen niet eens in het centrum moet zijn. Met de N-VA hebben we een plan om het aantal doorrijdende bussen in de binnenstad te halveren en met een ringtrambus te werken. Wij willen een ander beleid rond lokale mobiliteit.
Het stadsbestuur zegt, met de cijfers in de hand, dat zijn circulatieplan een groot succes is.
Parys: Het is waar dat er 8 procent minder autoverkeer is in de binnenstad, en dat er meer fietsers zijn. Maar eigenlijk is het probleem alleen verschoven: het circulatieplan heeft geleid tot een toename van 11,5 procent aan autoverplaatsingen op de ring, terwijl daar al dubbel zo veel auto’s reden als in het centrum. Dat plan is dus allesbehalve klimaatneutraal. Het is een ideologisch project dat niet gebaseerd is op concrete metingen, en dat ook diende om Groen stemmen af te snoepen. Daardoor is Leuven in de greep van de fietsfundamentalisten. ‘Fiets of niets’ is niet ons model. Maar wij zijn zeker niet tegen de fiets. Met de N-VA hebben we een plan om onder meer elektrische fietsen te laten delen in Leuven. Helaas, het stadsbestuur was tegen. Weet u waarom? Omdat de N-VA vóór was.
Ridouani: De strijd tegen de auto is voor mij geen fetisj, daarin verschil ik met Groen. Ik vind wel dat het autoverkeer in de toekomst beperkt moet blijven tot het hoogst noodzakelijke, dat we de autostromen goed moeten concentreren, en dat we niet meer mogen parkeren op openbaar domein. Met dat beleid doet Leuven niets anders dan wat er al gebeurt in innovatieve steden als Kopenhagen of Toulouse. En anders dan de N-VA ben ik geen fundamentalist tégen de bus. In Leuven is die een ontzettend succes. Elke dag stappen er 70.000 busreizigers uit in de stad. Weet u hoeveel er dat doen in Mechelen? 4000. Het succesverhaal van de Leuvense bussen heeft een pak autoverkeer van de weg gehaald. De bus is voor veel mensen hét vervoersmiddel bij uitstek – ik denk vooral aan scholieren, aan senioren, aan mensen met een laag of modaal inkomen.
In Leuven wonen kost ondertussen schandalig veel. In geen enkele andere stad zijn huizen met een tuintje zo duur als hier.
Parys: Vandaag verdient een projectontwikkelaar in Leuven veel geld. Dat is prima, dat is ondernemerschap. Maar waarom treedt het stadsbestuur niet slimmer op? Een van onze voorstellen bestaat erin projectontwikkelaars te verplichten om 20 procent van de woningen die ze aanbieden voor te behouden aan Leuvenaars met een modaal inkomen. We moeten ook dringend meer investeren in sociale woningen, onder meer door woningen voor de meest kwetsbaren aan te bieden via een sociaal verhuurkantoor. Weet u dat Leuven amper evenveel sociaalverhuurkantoorwoningen aanbiedt als Izegem?
Ridouani: Als ik van één onderwerp wakker lig, is het de woningmarkt. Maar opnieuw: laten we daar eerlijk over discussiëren. Bijna alle voorstellen van de N-VA slaan op appartementen, terwijl we die markt inmiddels onder controle hebben – vooral door massaal bij te bouwen. In Leuven betaal je vandaag niet méér voor een appartement dan in een andere stad. Woningen met een tuintje – de droom van zo veel Vlamingen – zijn inderdaad héél duur geworden. Leuven blijft groeien met netto 1000 inwoners per jaar. Dat veroorzaakt een onhoudbare druk op de huisvesting, en daardoor stijgen de prijzen. Hoe dat op te lossen valt? Moeilijk. Waar in onze stad is er nog voldoende ruimte om honderden nieuwe woningen met een tuintje te bouwen? Zeg het mij maar.
Is er echt geen rem te bedenken op de stijging van de huizenprijzen ?
Ridouani: Als Leuven zijn oppervlakte niet kan uitbreiden, zullen de vastgoedprijzen blijven stijgen zolang het aantal inwoners stijgt. Daarom moet er een Leuvense stadsregio komen, met daarbij buurgemeenten als Herent, Lubbeek en Holsbeek. Op termijn moet dat leiden tot een fusie.
Parys: Laten we eerst eens kijken wat we zelf kunnen doen. Bijvoorbeeld door de industriezone in Haasrode om te bouwen tot een nieuwe en slimme stadswijk. Met hoogbouw kunnen we daar een deel van de inwonersgroei opvangen. Vergeet niet dat ook Herent helemaal is volgebouwd.
Ridouani: Ach nee, onze buurgemeenten willen vooral landelijk blijven, en groen. Maar dat is niet houdbaar. Vandaag bedient Leuven niet alleen de 100.000 eigen inwoners, maar biedt de stad aan 500.000 inwoners uit de hele regio voorzieningen aan om te studeren, om verzorgd of genezen te worden, om te participeren aan cultuur en sport… Op de koop toe moeten de Leuvenaars mee in de rij staan om hun kind in te schrijven op een school, in de sportclub enzovoort. Dat kan niet blijven duren. Ofwel investeren de buurgemeenten mee in de Leuvense voorzieningen die ook hun inwoners gebruiken. Ofwel geven we straks voorrang aan de Leuvenaars, en moeten ze voor allerlei diensten minder betalen dan niet-Leuvenaars.
Parys: Ik ben het er volledig mee eens dat Leuven in de toekomst moet kunnen groeien om onze huisvestings- en mobiliteitsproblemen op te lossen. Je moet dat dan wel omzichtig en respectvol aanpakken, want it takes two to tango . Maar fusies zijn inderdaad onvermijdelijk. We moeten dat durven te zeggen.
Ook tegen Theo Francken in Lubbeek? Jullie trekken dus soms ook eens één lijn?
Parys: Dat moet toeval zijn. (lacht) Ik wind er geen doekjes om: de N-VA wil eindelijk een ander hoofdstuk schrijven voor Leuven. Dan kunnen we moeilijk in zee gaan met de partij die de voorbije kwarteeuw haar stempel heeft gedrukt op het stadsbestuur. Wie voor verandering is, stemt niet voor de SP.A. Anders gezegd: wie de socialisten buiten wil, stemt voor de N-VA. Dat is een duidelijke boodschap aan de kiezer.
Ridouani: Leuven zal inderdaad moeten kiezen tussen ons en de N-VA. Ik zie die strijd vol vertrouwen tegemoet: ik heb een andere stijl dan Louis Tobback, maar ik ben even ambitieus.
Parys: Het is toch goed dat partijen de confrontatie niet uit de weg gaan? Het politieke debat móét polariseren.
Ridouani: Hoe dan ook huiver ik voor een politiek discours dat voortdurend polariseert en daarbij garen spint. Hoe Bart De Wever de Berbers vergeleek met de Joden, dat was er toch ver over? Ik vind dat gevaarlijk, zeker in een stad met 171 nationaliteiten zoals Leuven.
Parys: Wat vindt u dan van een burgemeester als Louis Tobback, die iedereen uitmaakt die het niet met hem eens is en asielzoekers ‘meeuwen op een stort’ noemt?
Ridouani: Dat is een uitspraak van de vroege jaren negentig. Hebt u er ook zo één van 2018?
Parys: U moet eens horen hoe Tobback op de oppositie scheldt – de N-VA voorop. Hebben wij ons al laten betrappen op soortgelijke uitspraken?
Ridouani: U had het zonet toch over fietsfundamentalisten? In de wereld en dus ook in Vlaanderen is er een klimaat van toenemend extremisme, met de bijbehorende haatacties. Elke dag opnieuw lees ik racistische uitspraken over mijzelf op Facebook. On the record: daar heeft Lorin natuurlijk niets mee te maken. Zoals ik ook hoop dat u niet naar mij of de SP.A zult kijken als de brand van zijn caravan ter sprake komt.
De campagnecaravan van de N-VA werd in brand gestoken en later werd op de Al Fath-moskee een hakenkruis gekalkt, met de boodschappen ‘Stem NVA’, en ‘Alle bruine buite’ (sic).
Parys: Wat er met de caravan is gebeurd, was onaangenaam. Maar ik zou dat incident ook niet opblazen. De politie heeft mij om vier uur ’s nachts wakker gebeld: ‘Meneer Parys, wilt u eens naar beneden komen?’ Wat er dan allemaal door je hoofd gaat… Ik was zelfs opgelucht dat ‘maar’ onze caravan was uitgebrand.De graffiti op de muur van de moskee was veel akeliger. Daarvan blijft er altijd iets hangen. Terwijl de N-VA net voor een inclusief samenlevingsmodel is.
Ridouani: Telkens als ik op allerlei fora las dat de N-VA die slogans had gekalkt, heb ik dat meteen tegengesproken. Niets aan te doen, wel integendeel. Ik hoop dat Leuven een stad blijft met plaats voor alle geloofsovertuigingen, geaardheden en gezindten. Maar ik hou mijn hart vast.
